Kulak gelişim sürecinin anne karnında gecikmesi ya da eksik kalması sonucu oluşan belirgin (kepçe) kulak deformitesi yaklaşık her 20 çocuktan bir tanesinde görülür. Küçükken sevimli görünebilen bu anatomik bozukluk, yaşın ilerlemesi ile birlikte çocukların ruhsal durumunu bozar. Özellikle okula başladıklarında çocuklar acımasız alaylara maruz kalırlar. Küçük yaşta düzeltilmemesi halinde kişilerin hayat boyu ruhsal durumlarını ve sosyal ilişkilerini bozan bir takıntı haline gelebilir.
Kepçe kulak görünümüne yol açan üç anatomik bozukluk vardır:
Kulak katlantısının gelişmemiş olması
Kepçe çukurunun derin olması
Kulak kepçesinin kafadan ayrık durması
Bu üç bozukluk her biri her hastada farklı şiddette olabilir. Tedavi bu bozuklukları düzeltmeye yöneliktir.
Kimlere Uygulanır?
Çocuk ya da ailesi görüntüden çok rahatsız oluyorsa, arkadaşları tarafından alaya alınıyorsa, bu alaylar çocuğun ruhsal durumunu etkiliyorsa ameliyat yapılmalıdır. Bazı çocuklar etkilenmediklerini söylemekle birlikte, sosyal ilişkileri bozulur ve okul başarıları düşer. Kız çocukları saçlarını toplamaktan kaçınırken erkek çocukları saçlarını uzatmaya başlar. Kimi zaman uygunsuz saç bandı, bere türü aksesuarlar kullanmaya başlayabilirler. Kimi zaman kulaklarını arkadan çok kuvvetli yapıştırıcılar ile kafa derisine tutturmayı deneyebilirler. Bu tür durumlarda ameliyat kararı anne babalar ve gerekli görülürse bir psikolog ile birlikte alınır.
Kepçe kulak ameliyatsız düzeltilebilir mi?
Doğumdan sonraki ilk 3 ay kulak kıkırdağı çok yumuşaktır ve kolayca şekil alır. Bu dönemde yapılacak kalıp uygulaması ve bantlama ile kepçe kulak görünümü azaltılabilir veya düzeltilebilir. Ancak 3 aydan sonra bu uygulama faydasızdır.
Kepçe kulak ameliyatı ne zaman yapılmalıdır?
Çocuk üç yaşına geldiğinde kulak kepçesi erişkin büyüklüğünün %85’ine ulaşır. Kepçe kulak ameliyatları için ideal yaş 4-6 yaş arasıdır. Çocukların ruhsal durumlarının etkilenmemesi için ilkokula başlamadan önce ameliyatın yapılması önerilirdi. Ülkemizde de okul öncesi eğitimin sıklığının artması ve çocukların akranları arasına karışma yaşı düşmesi sebebi ile bizler de artık ameliyatı olabildiğince erken 4-5 yaşlarında yapmak istiyoruz. Ancak ülkemizde çoğu aile korumacı tutumları nedeni ile çocuklarına kıyamaz ve ameliyatı yaptırmazlar. Bu nedenle kepçe kulak ameliyatı olan büyük çocuk ve erişkinler sayısı da az değildir. Ancak erken yaşta ameliyat yapılması hem çocuğun ruhsal olarak yaralanmasını önler, hem de yumuşak olan kıkırdaklar daha kolay şekillenir.
Kepçe kulak ameliyatı nasıl yapılır?
Pek çok yöntem mevcuttur. Benim uyguladığım yöntemde kulak arkasından bir kesik yapılır, kulak kıkırdağının ön tarafı özel bir aletle çizilerek zayıflatılır, dikişlerle katlantı oluşturulur, dikişler yardımı ile kulak kepçesi kafaya dikilir ve geriye yatırılır. Bu yöntemin avantajları izin kulak arkasında kalması, kıkırdağın kesilmemesi, kulak arkasından cilt çıkartılmaması, şişliklerin çok az olması ve sonuçların kalıcı olmasıdır.
Ameliyat öncesinde neler yapılmalı, neler yapılmamalı?
Tüm ameliyatlarda olduğu gibi, kepçe kulak ameliyatlarında da ameliyattan 3 hafta öncesinde aspirini ve sigarayı kesmek gerekmektedir. (hasta erişkin yaş grubunda ve bu alışkanlıkları ar ise) Son 1 haftada kanı sulandırabilecek ilaçlardan ve benzeri maddelerden uzak durmak gerekmektedir.
Kepçe kulak ameliyatlarında anestezi gerekir mi?
Çocuk hastalar genel anestezi altında ameliyat edilirler. Yaşı daha büyük olanlar ve erişkinlerde ise işlem ameliyathane ortamında, genel anestezi ya da ağır sakinleştiriciler (sedasyon) altında gerçekleştirilir.
Kepçe kulak ameliyatı sonrasında neler yaşanır?
Ameliyat sonrası elastik bir bandaj sarılır. Hastalar genellikle aynı gün evlerine gönderilir. Bir gün sonra bandaj açılır, yaralar kontrol edilir ve hasta kulaklarını kaplayacak şekilde bir tenisçi bandı takar. İkinci günden itibaren hastalar banyo yapabilirler. Tenisçi bandı bir hafta düzenli kullanılmalıdır. Bir haftanın bitiminde tenisçi bandı 3 hafta boyunca ev içinde ve geceleri takılır. İlk 3 hafta kulakların darbe ve çekilmelerden korunması gereklidir.
Kepçe kulak ameliyatlarının sonucu kalıcı mıdır?
Ameliyat sonrası kulaklarda bir miktar açılma beklenebilir. Çocuklarda bu risk daha düşüktür. Ama düzgün yöntem kullanılıp ameliyat sonrası yeterli süre bandaj kullanılırsa bu risk en aza inecektir.
